“…Chopin đã sử dụng cụm từ “my own instrument” để nói về cây đàn Pleyel mà ông sử dụng tại London, cây đàn Grand Piano No. 13819.” – Jean-Jacques Erdinger, học giả nổi tiếng về nghiên cứu văn hóa Chopin
Buổi hòa nhạc cuối cùng của Chopin tại Salon Pleyel Paris
Vào ngày 16 tháng 2 năm 1848, sau khi bị thuyết phục bởi Camille Pleyel, người thừa kế thế hệ thứ Hai của Pleyel cùng ông chủ ngân hàng Auguste Leo, Chopin đã quyết định biểu diễn buổi hòa nhạc cuối cùng của ông tại Salon Pleyel, Paris. Khán giả tham dự buổi hòa nhạc này là những người nổi tiếng và các chức sắc của thành phố Paris. Buổi hòa nhạc nổi tiếng đến nỗi ngay cả vua nước Pháp thời bấy giờ là Louis-Philippe cùng hoàng hậu và Công tước xứ Montpensier dù không thể có mặt cũng mua mỗi người 10 vé.
Có thể nói, đối với khán giả Paris, Chopin là nghệ sĩ piano đã gần như đạt đến sự hoàn hảo. Cách chơi đàn khéo léo, nhẹ nhàng và những sáng tạo độc đáo của ông đã tạo ra những âm thanh tinh tế gây ấn tượng với cả những nhà phê bình âm nhạc khó tính nhất. Buổi hòa nhạc năm 1848 của ông đã hết sạch vé trong thời gian ngắn. Giống như những buổi hòa nhạc trước đó của ông tại Salon Pleyel vào năm 1841 và năm 1842, đường phố Paris năm 1848 cũng say sưa và đắm chìm trong tiếng đàn của Chopin.
Nghệ sĩ piano người Đức Otto Goldschmidt đã nói về buổi hòa nhạc: “…anh ấy (Chopin) có khả năng vượt trội hơn tất cả những nghệ sĩ piano khác mà tôi từng nghe… , tức là (Chopin), thông qua từng nốt nhạc, đã mở rộng hiệu ứng âm thanh của nhạc cụ bằng cách tận dụng âm lượng trung bình của đàn.” Chopin đã sử dụng cây đàn piano Pleyel yêu thích của ông – Grand Piano Pleyel No. 13819 cho buổi hòa nhạc. Trong suốt sự nghiệp âm nhạc của mình, Chopin luôn chọn sử dụng đàn piano đến từ thương hiệu Pleyel.
Chiếc đàn Grand Piano Pleyel No.13819
Cây đàn piano yêu thích của Chopin: Grand piano Pleyel No. 13819
Cây đàn Grand piano No.13819 được sản xuất bởi Pleyel Pháp và ra mắt vào năm 1848. Cây đàn được giao cho Chopin vào ngày 11 tháng 2, ngay sau khi hoàn thiện lớp sơn cuối để thay thế cho cây đàn Grand Piano No.13214 của ông.
Bàn phím đàn Grand Piano Pleyel No.13819
Đàn Grand piano No. 13819, còn có biệt danh là “Little Boss”, là chiếc đàn được làm bằng gỗ cẩm lai (Rosewood). Chiếc đàn đã được đặt tại nhà của Chopin tại Paris trong vài tháng, ông đã dùng nó để chơi và sáng tác một số tác phẩm. Vào tháng 4 năm 1849, khi Chopin đến London, Grand Piano No. 13819 trở thành một trong ba cây đàn được ông đặt tại dinh thự số 48 đường Dover. “Tôi có ba cây đàn Piano. Ngoài cây đàn Pleyel, tôi còn có cây đàn Broadwood và đàn Erard, nhưng tôi chỉ có thể chơi trên chiếc đàn của mình.” (I have three pianos. Apart from that by Pleyel, I have a Broadwood and an Erard, but I have so far only been able to play on my own) – Chopin viết tại London vào tháng 5 năm 1848.
Tấm biển ghi số đàn Grand Piano Pleyel 13819 ngày nay
Trong các bức thư của mình, Chopin đã 4 lần gọi cây đàn Grand Piano Pleyel No.13819 là “cây đàn piano của riêng tôi” (my own piano) và cây đàn piano “của tôi” (my own). Ông đã dùng chiếc đàn này để giảng dạy piano tại London, cho đến khi ông rời khỏi đây và trao lại nó cho bà Margaret Trotter, người bạn Scotland của ông.
Đàn Grand piano Pleyel No.13819 hiện nay
Hiện nay, cây đàn Grand piano Pleyel No.13819 thuộc sở hữu của Quỹ sưu tập Cobbe (Cobbe Collection), một tổ chức sưu tập và bảo tồn các loại nhạc cụ có phím thuộc National Trust – tổ chức bảo tồn lớn nhất châu u. Quỹ sưu tập Cobbe được đặt tại Hatchlands Park, Surrey, Vương quốc Anh. Khu vực này là một ngôi nhà nông thôn bằng gạch đỏ tồn tại từ thế kỷ 16 có diện tích 170 ha và được xếp vào danh sách cơ sở cấp II vào năm 2007. Tính đến năm 2018, Quỹ sưu tập Cobbe đã sở hữu 42 loại nhạc cụ bàn phím nổi tiếng trong lịch sử, trở thành tổ chức sưu tập loại nhạc cụ này lớn nhất từ trước đến nay.
Hatchlands Park, nơi đặt bộ sưu tập nhạc cụ bàn phím của Quỹ sưu tập Cobbe (Cobbe Collection)
Vào năm 2010, nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Chopin, nghệ sĩ piano người Anh Sam Haywood đã thu âm một CD nhạc piano của Chopin trên chính chiếc đàn Grand piano Pleyel 13819. Giai điệu đầy chất thơ đến từ các nhạc phẩm của Chopin và màn trình diễn trên cây đàn của Sam Haywood đã làm gợi nhớ đến những buổi biểu diễn của thế kỷ 19.
Nghệ sĩ Sam Haywood chơi nhạc phẩm Chopin nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của ông trên chiếc đàn Grand Piano Pleyel No.13819
Nghệ sĩ piano nổi tiếng người Thổ Nhĩ Kỳ Idil Biret, người đã đoạt giải “Grand Prix du Disque Frédéric Chopin” ở Ba Lan, đã chơi cây đàn piano này tại Hatchlands Park ở Anh. Bằng góc nhìn độc đáo của phái nữ, cô đã diễn giải các nhạc phẩm của Chopin một cách tinh tế.
Nữ nghệ sĩ piano Idil Biret chơi đàn Grand Piano Pleyel No.13819 tại Hatchlands Park, nước Anh
Vào tháng 7 năm 2020, buổi biểu diễn nhạc phẩm Barcarolle, Op.60 của Chopin đến từ nghệ sĩ piano người Ba Lan Krzysztof Moskalewicz tại Hatchlands Park đã làm sống lại cây đàn Grand Piano Pleyel No. 13819, một cây đàn đã tồn tại hơn một thế kỷ với lịch sử huy hoàng.
Nghệ sĩ piano Krzysztof Moskalewicz chơi nhạc phẩm Barcarolle, Op.60 của Chopin trên chiếc đàn Grand Piano Pleyel No.13819